De Jortcast

... op een krokantje van liefde voor wetenschap en op smaak gebracht met een vleugje bevlogenheid, geserveerd door doctorsassistent Milou Brand. In deze aflevering: dr. Manon Julicher, dr. Coen van ’t Veer en dr. Tessa Cramer.

Onze biologische evolutie voltrekt zich veel minder snel dan onze culturele evolutie. Volgens evolutionair psycholoog is daardoor een grote mismatch ontstaan tussen wie we zijn en de wereld die we hebben gemaakt. Hij legt uit hoe het zit en welke gevolgen dat heeft.

Nederland heeft nog altijd grote moeite met grootstedelijke fenomenen, vindt planoloog prof. dr. Zef Hemel. Terwijl de grote stad wel degelijk ons voorland is. In deze aflevering ontvouwt hij zijn visie op de toekomst van de stad: groot, compact en vrouwelijk.

In Den Haag bleef het vrijwel stil nadat we het virus onder controle leken te hebben, begin juni. Maar laksheid groeit en het aantal geregistreerde besmettingen loopt op. Een gesprek met prof. dr. Arjen Boin over het overheidsbeleid en de politieke spagaat van een liberale premier.

De complimentjescultuur van ons, westerlingen, verdient kritische inspectie. Het kan een averechts effect hebben op het zelfvertrouwen van kinderen of juist leiden tot narcisten. Te gast is dr. Eddie Brummelman van de UvA.

Deze week werd in de Provence in Frankrijk begonnen met de bouw van een testreactor die op termijn kernfusie mogelijk moet maken. Wat is dat en (wanneer) gaat het werken? Prof. dr. Marco de Baar, chef van DIFFER en hoogleraar aan de TU Eindhoven, geeft uitleg.

Er zijn veel boeken geschreven over voetballegende Johan Cruijff. De man die met de bal zo begaafd was, wordt ook geroemd om zijn taalgebruik. Er wordt hem veel filosofische waarde toegedicht. Maar is dat wel terecht of zijn het de fans die de voetballer tot filosoof verheffen? Jort Kelder gaat in gesprek met emeritus professor Rob Siekmann, die een wetenschappelijk boek schreef over de voetballer en zijn uitspraken.

Het aantal insecten in Nederland daalt, net als het aantal soorten. De mensch heeft het evenwicht danig verstoord. Dr. Jetske de Boer pleit tegen een aangeharkt Nederland en vóór een rommelige natuur.

De 'eeuwig' bevroren grond op het Noordelijk halfrond is toch niet zo permanent. Het ontdooiingsproces is ingezet en niet meer te stoppen. Wat is er precies aan de hand? Aardwetenschapper dr. Jorien Vonk, die het gebied meerdere malen bezocht en onderzocht, legt uit.

Ze zijn er maar druk mee in Brussel, onderhandelingen over het EU-herstelfonds. Prematuur vindt hoogleraar monetaire economie prof. dr. Lex Hoogduin het. Het einde van de coronocrisis is nog niet in zicht en dus heeft nu al hakketakken over geld voor herstel geen zin. Ook lost het het grote schuldenprobleem van de EU niet op, beargumenteert hij in deze aflevering. Wat is wél wijsheid?

Het idee dat anderen het slecht met ons voor hebben zit in onze genen. Complottheorieën zijn dan ook van alle tijden, maar vooral van tijden met grote existentiële dreiging: entree Covid-19. Een goed gesprek met gedragswetenschapper dr. Jan-Willem van Prooijen over het waarom.

De enclave Srebrenica viel 25 jaar geleden.5 jaar geleden dat de enclave viel. Jort Kelder gaat in gesprek met dr. Erna Rijsdijk, die met een nieuw en uniek fotoproject probeert om een ander verhaal over de massamoord te vertellen. "Het was geen last minute genocide", zegt zij in dr Kelder en Co.

Bijna een half miljoen kinderen maken gebruik van de maatschappelijke zorgvoorzieningen voor jeugdigen in ons land. Is ons volk helemaal gek geworden vraagt dr Kelder zich af. Wat is er aan de hand? Een goed gesprek met dr. Daniëlle Jansen van het UMCG over onze jeugdzorg en de immer groeiende vraag daarnaar.

Juist nu het merendeel van de Nederlanders aangeeft klaar te zijn met nieuws over Covid-19, nodigt dr Kelder corona-kopstuk Marc Bonten uit. Hij is de coördinator van het geneesmiddelenonderzoek voor covid-19 in het UMC Utrecht. Het aantal patiënten (lees: proefpersonen) neemt steeds verder af, dus is internationale samenwerking hard nodig. Bonten vertelt over het onderzoeksnetwerk REMAP-CAP.

Wat doet corona met het politieke landschap? In deze Jorcast spreekt emeritus hoogleraar politieke theorie Meindert Fennema met dr Kelder over een nieuwe tegenstelling in de maatschappij die gecreëerd wordt door angst.

Voor D66 en CDA meldden zich afgelopen weken kandidaatslijsttrekkers. Aanleiding voor dr Kelder om het over politiek te hebben met André Krouwel, politicoloog en oprichter van het Kieskompas. Ook spreekt hij CDA-kandidaat Mona Keijzer.

Pauline Kleingeld kreeg vrijdag de prestigieuze Spinozapremie voor haar onderzoek naar het werk van de verlichte filosoof Immanuel Kant, mede beroemd om zijn boek Kritiek van de zuivere rede. De man die de geschiedenis inging als tegenstander van het kolonialisme, had ook racistische en seksistische standpunten, waar hij op zijn zeventigste pas van terugkeerde. Hoe moeten hedendaagse filosofen omgaan met die duistere zijde van Kant?

Jort in gesprek met een goedgemutste oppernerd. Professor Rens van der Schoot is Hoogleraar Statistiek van kleine datasets. En als je cum laude promoveert op statistiek ben je slimmer dan de presentator en dus mag je aanschuiven om uit te leggen wat je doet. Kunnen machines wetenschappers vervangen? Rens werkt in ieder geval een een algoritme dat het werk van wetenschappers stukken efficiënter moet maken. En de discussie over open science komt natuurlijk ook voorbij.

Moeten witneuzen zich schuldig voelen? "Het gaat niet om individuele gevoeligheden", zegt prof. dr. Amade M’Charek. Maar dat is helaas wel waar de discussie naartoe getrokken wordt. Een gesprek met de wetenschapsantropologe over wit privilege, ras en genetica.

Er is wederom een nieuw pensioenakkoord. Jaja, zal wel ... maar nu lijkt het serieus. Eindelijk wordt er gesproken over een systeem zonder de belofte van een pensioenbedrag. Belofte maakt namelijk schuld en dus discussiëren we al jaren over kortingen en indexeren. Hopelijk zijn we daar straks vanaf want we lijken nu toch echt naar een systeem te gaan waarbij iedereen een eigen aandeel in de pensioenpot heeft. Dr. Ilja Boelaars in gesprek met uwe eigen werkpaard.