De Jortcast

Als je een kind op de wereld zet dan ben je in feite gewoon een barende milieuramp. Anderzijds is kinderen krijgen een groot goed, want onze bevolking krimpt. Terwijl we groeien als kool, door een stroom van immigratie. Huh? Een podcast met de hoogzwangere dr. Rosanne Hertzberger en demograaf Jan Latten van het CBS, met bonusquote over dr Kelder’s eigen kinderloosheid.

“Glutenvrij.” Het staat bijna triomfantelijk op verpakkingen van producten zonder gluten in de supermarkt. Want tegenwoordig is elke gluut er één te veel. Dr Kelder vraagt zich af waarom er heden ten dage zoveel mensen allergisch/intolerant blijken te zijn voor dit, dan wel dat. Wordt de mens steeds zwakker, of praten we onszelf steeds meer aan? Een gesprek met allergoloog Zana Tempels over voedselhypes en allergieën.

Hart voor Urk, Brabant Lokaal of Groninger Belang: bij de gemeenteraadsverkiezingen mag iedere (weldenkende of minder weldenkende) burger zijn stem uitbrengen op zijn favoriete partij. Wat kan lokale democratie toch mooi zijn. Maar niet elke partij bestaat uit louter integere, hard werkende dames en heren met hart voor de zaak en het dorp. Deugen onze gemeenteraadsleden, burgemeesters en raadsleden of hebben we te maken met een ordinaire slangenkuil vol intriges? Daarover spreekt dr Kelder met Meindert Fennema, emeritus hoogleraar politieke theorie en oud-leider voor GroenLinks te Bloemendaal, en met speciaal hoogleraar innovatieve bestuurskunde Marcel Boogers.

Dankzij Halbe Zijlstra is Nederland wederom een in opspraak geraakte VVD-prominent rijker. Want ja, als het gaat om integriteit lijken VVD'ers zich maar wàt graag in de nesten te werken. Een gesprek met Eric Smit van Follow the Money (die Keizer de Crematiezwendelaar ontmaskerde) en twee experts.

Vrouwen werken vaker parttime dan mannen. Een gebrek aan ambitie en een voorkeur voor witte wijn drinken op het terras, verklaart dr Kelder. Zijn de Hollandse meisjes gewoon een beetje lui? Sociaal psycholoog Naomi Ellemers denkt van niet. Uit onderzoek blijkt dat vrouwen door de maatschappij in een bepaalde rol worden gedrukt, waardoor zij parttime gaan werken. Geen vrije keus dus: tot zover de emancipatie. Of is je laven aan de chardonnay daar juist een mooie vorm van?

Een zwart gat dat alle energie zuigt. Zo omschrijft dr Kelder de Bitcoin. Het is slechts een toepassing van de (overigens veelbelovende) blockchain-techniek, waar we maar beter zo snel mogelijk mee kunnen stoppen. Dat en meer durft dr Kelder te zeggen over deze interessante technologische ontwikkelingen, terwijl hij er eigenlijk de ballen van snapt. In deze aflevering brengt techjournalist Krijn Soeteman dr Kelder en zijn luisteraars een stapje dichterbij begrip van deze ingewikkelde materie.

Eén glaasje is al niet gezond! Dr Kelder praat met met dr. Hanneke Hendriks over ons geliefde maar verboden borreltje.

Als de superrijke één procent wil voorkomen dat minderbedeelden straks met fakkels en hooivorken door de straten trekken (lees: revolutie! Rebellie! Opstand!) mogen zij onderhand weleens beginnen zichzelf achter de oren te krabben. Een elite bestaat immers slechts bij de gratie van het volk. Maar laten we ook de belastingtechnische rol van de overheid daarin niet vergeten. Nu de ongelijkheid in de wereld weer is toegenomen gaat dr Kelder in deze aflevering in gesprek met econoom Bas Jacobs (Erasmus Universiteit) over de vraag: wat is er voor nodig om de multimiljardairs zover te krijgen dat ze gaan betalen?

Duizenden en duizenden miljarden worden op dit moment in bedrijven belegd, door enorme fondsen die doen aan indexbeleggen, zoals BlackRock. Per werkdag harkt dit fonds 1,4 miljard dollar binnen en daarmee is het ‘s werelds grootste geldmanager. Opvallend is dat deze passieve geldreus zich nu meer gaat bemoeien met de strategie van bedrijven. Wat betekent dat? Dr Kelder bespreekt het hyperkapitalisme met econoom Eric Smit, hoofdredacteur van Follow the Money. Dr Kelder geeft toe: ontoegankelijke info voor in een podcast. Maar zó ontzettend belangrijk. Want, zegt dr Kelder: “als je dit snapt, dan snap je hoe de wereld werkt.”

Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat 40 procent van de millennials klaar is met kapitalisme. Deze generatie ziet dat het vooral de rijken zijn die de vruchten plukken van het huidige economische systeem. Met millennialdeskundige Tessa van Asselt, verbonden aan de Universiteit Utrecht, bespreekt dr Kelder wat hen zo dwars zit. Zal de millennial zich uit onvrede verenigen en is een revolutie aanstonds? Eén ding lijkt duidelijk: het kapitalisme moet gerepareerd.

Trump noemde Haïti en enkele Afrikaanse landen 'shithole countries'. Economisch historicus Ewout Frankema spreekt liever van failed states: landen die er al decennialang niet in slagen om korte metten te maken met corrupt bestuur. Mede doordat corruptie ook een functie heeft. Volgens deze professor van de Wageningen Universiteit brengt het namelijk stabiliteit. Hoe dr. Frankema dat uitlegt en hoe zo’n failed state kan ontstaan (kan dat ook in Nederland?), dat allemaal in deze extra lange Jortcast, met aan het eind een bonusgesprek met Frankema.

Vrouwelijke dominantie en seksfantasieën, het zijn onderwerpen die dr Kelder bezig houden na zijn bekritiseerde uitspraak met het v-woord (gemist? Luister Jortcast #1). In deze aflevering bespreekt hij ze met dr. Linda Duits, mediawetenschapper aan de Universiteit Utrecht, die gespecialiseerd is in gender en seksualiteit. Man en vrouw worden in de bedstee steeds gelijkwaardiger, maar dat maakt het leven tussen de lakens er niet bepaald spannender op… Hoe komt dat?

In deze aflevering bespreekt dr. Kelder de opwinding en consternatie die deze week ontstond over studentencorpora wegens een uitzending van televisieprogramma RAMBAM. Dr Kelder zoekt met taalwetenschapper dr. Max van Duijn, die onderzoek deed naar studentenverenigingen, naar de nuance bij dit onderwerp en bespreekt met hem de waarde ervan voor de samenleving. Max van Duijn is verbonden aan de Universiteit Leiden en lid van de onderzoeksgroep Fraternity Friendship Study.

Dr Kelder zoekt in deze aflevering uit wat precies de biologische verschillen zijn tussen mannen en vrouwen. Hij spreekt daarover met dr. ir. Rosanne Hertzberger, microbioloog die de voortplanting van bacteriën veelvuldig bestudeerd heeft. Middenin de discussie doet dr Kelder een niet zo handig geformuleerde uitspraak.