Dünya Miras? Adalar

Yaklaşık 18 yıldır restorasyonu süren Büyükada’nın en görkemli yapılarından, üzerindeki gözlem kulesinden dünyaca ünlü gökbilimci Antoniadi’nin Mars gözlemlerine ilk kez başladığı yerlerden biri olan Mizzi Köşkü’nü (Al Palas) onarımını yürüten restorasyon uzmanı ve yüksek mimar Yaman İrepoğlu ile mercek altına alıyoruz.

'Yetimhane için başka bir gelecek mümkün mü?' sorusunu konuğumuz ODTÜ Mimarlık Fakültesi’nden mimar, mimarlık tarihçisi ve müze tasarımcısı Prof. Dr. Ayşen Savaş ile değerlendiriyoruz. 

Avrupa’nın en büyük ahşap yapısı olan Büyükada Rum Yetimhanesi, şimdi 'turizm işlevine dönüştürme' kararıyla yeniden gündemde.   Yedi yıl önce başlattığımız 'Yetimhaneden Öğrenmek' serisine kaldığımız yerden devam ediyor ve bu hafta konuğumuz, süreci yakından takip eden Patrikhane sözcüsü ve azınlık hakları savunucusu Laki Vingas ile bu önemli kararı ve yapının geleceğini konuşuyoruz. 

Yetimhane serimize yedi yıl önce 'Yetimhaneden Öğrenmek' başlıklı programımızda konuk ettiğimiz mimar Nevzat Sayın ile aradan geçen yedi yılın ardından yeniden buluşuyoruz.  O gün bize olacakları tek tek anlatmış meğer.. Nevzat Sayın ile aynı şeyleri konuşuyor olmanın verdiği ruh sıkıntısıyla 'Malumun İlanı' başlığı altında buluşuyoruz.  

Bu yıl da gençleri bir araya getiren edebiyat, kültürler arası öğrenme, ekoloji ve toplumsal dayanışma ekseninde şekillenen Nâzım Hikmet Yaz Kamplarını sekiz yıldır Gündüz Vassaf ile birlikte koordine eden sosyolog ve sivil toplum çalışanı Nazan Bekiroğlu ile kampın geçmişini, bu seneki 'Dünya Vatandaşlığı' temasını ve gelecek vizyonunu konuşuyoruz. 

Dünyanın en büyük ikinci ahşap yapısı olan Büyükada Rum Yetimhanesi’ni konuğumuz psikolog ve yazar Gündüz Vassaf ile konuşuyoruz.  Gündüz Vassaf, yedi yıl önce düzenlenen '206 Odalı Sessizlik' sergisinde bu yapı için, “Devletlerin ve dinlerin yetimi,” demişti ve şimdi ise yetimhane, 'turizm yatırımı' adı altında yeni bir tehditle karşı karşıya. Hafızasını yitiren İstanbul’un kıyısında hâlâ direnen Prens Adaları’nın kültürel peyzajında bu dönüşüm ne anlama geliyor?

Konuğumuz bilim, sanat ve çevre alanında dünyanın önde gelen isimlerinin buluştuğu National Geographic Festivali’ne Türkiye’den davet edilen Nat Geo kaşifi, şehir plancısı ve hidrolog Sera Tolgay ile festivalde bir çok kişinin, sivil inisiyatifler ve uzmanların katkıları ile hazırlanan “Marmara Denizi: Restorasyon Yol Haritası” ve “Asi Çevre Vizyon Planı” raporlarını dünyanın dört bir yanından gelen bilim insanları, çevre aktivistleri ve sanatçılarla paylaşmasını dinliyoruz. 

Konuklarımız Antakya Çevre Koruma Derneği Başkanı Nilgün Karasu ve kent antropoloğu Ayşim Türkmen ile Türkiye'nin ilk sivil çevre planı olan 'Asi Çevre Vizyon Planı'nı konuşmaya devam ediyoruz. 

3 Haziran Marmara Denizi Günü ve 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde siviller tarafından yapılan iki önemli çevre raporunu duyuruyoruz:

Marmara Yaşasın serimize devam ediyor ve 2021 yılında, çoğunluğu Adalar’dan olan 18 kişinin Heybeliadalı Av. Tunç Lokum’un öncülüğünde Tekirdağ Ergene Derin Deniz Deşarj A.Ş.’ye karşı açtıkları davada gelinen süreci, şaşırtıcı ve aynı zamanda rekor bilirkişi-keşif bedeli olarak 1.5 milyon TL’yi aşan ücreti konuklarımız Tunç Lokum, Deniz Bilimleri Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Sarı ve şehir plancısı, hidrolog, National Geographic kaşifi Sera Tolgay ile konuşuyoruz. 

Prens Adaları'nda da doğa tahribatı 'temizlik' adıyla sürerken, dünyanın dört bir yanında orman yönetimi bambaşka bir yöne evriliyor. New York şehir ormanlarındaki uygulamasını konuşuyoruz.  Sürdürülebilir ormancılık; Ekosistem Temelli Ormancılık, ormanı sadece odun değil; karbon yutağı, habitat, su kaynağı ve iklim düzenleyici olarak görüyor. İklim krizine, biyoçeşitlilik kaybına ve toplulukların haklarına birlikte bakan bütüncül bir ormancılık anlayışı… Bizler de Prens Adaları’nda, 50-100 yıl önce hazırlanmış endüstriyel ormancılık planlarının değil; tüm canlıların yararına işleyen, doğayla uyumlu yeni bir yaklaşımın uygulanmasını talep ediyoruz.

Kınalıadalı komşumuz, koreograf, dansçı, akademisyen Talin Büyükkürkçüyan ile dansın özgürleştirici, şifalandırıcı ve birleştirici gücünü konuşuyoruz.  

Adalar Çocuk ve Gençlik Orkestrası yaylı çalgılar grubundan Nehir, Nur, Piraye, Rachel ve Sinan ile 'müzik yapmak ve adada çocuk olmak' üzerine konuşuyoruz.

15 Nisan Dünya Sanat Günü’nü kutluyor; konuklarımız Südor ailesinden sanatçı, ressam Gülseren Südor, kızı küratör Diani Galeri’nin sahibi Telga Südor Mendi ile Büyükadalı Südor Ailesi’ni ve sevgili babaları Teoman Südor’u konuşuyoruz.

'Adalar’da Modern Mimarlık Mirası' ve 'Adalar’ı İnşa Edenler' etkinlik dizisine başlıyor ve etkinliğin yürütücülüğünü ve sunumunu, Dünya Mirası Adalar Ekoloji ve Kültür Derneği kurucularından Mimar Zafer Akay ile bu etkinlikleri ve Adalar’ın modern mimarlık mirasını konuşuyoruz. 

Sanat tarihçisi küratör Necmi Sönmez ile Büyükadalı sıradışı ressam Tiraje Dikmen’in sanat ve hayat öyküsünü konuşmaya devam ediyoruz.    

Sanat tarihçisi ve küratör Dr. Necmi Sönmez’in, Büyükadalı sıradışı ressam Tiraje Dikmen’in sanat ve yaşam öyküsünü kaleme aldığı Tiraje Sözlüğü adlı kitabını konuşuyoruz.

Konuğumuz Adalar Vakfı Başkan Yardımcısı Melis Şeyhun Çalışlar ile Adaların mimozalarını, Mimoza Festivali’ni ve Adalar Müzesi’ni konuşuyoruz. 

'Şakir Paşa Ailesi: Hafızanın Katmanlarına Yolculuk' serimiz başlıyor.  Konuğumuz, gazeteci-yazar Adil Bali ile Büyükada Şakir Paşa Köşkü’nün öncesi ve sonrasını konuşuyoruz.