Voor De Ommekeer

Door de vele discussies over de energietransitie zou je denken dat deze nog op handen is. Alex Muhring vertelt in gesprek met Paul van Liempt dat deze transitie reeds aan de gang is en met steeds grotere snelheid zich ontwikkelt. Als directeur van de zoncoalitie - een onafhankelijke partij die vraag en aanbod op de zonne-energiemarkt bij elkaar brengt - legt Alex Muhring uit wat de kansen zijn en op welke wijze de zoncoalitie vastgoedbeheerders beweegt naar het plaatsen van zonnepanelen.  Een duidelijk verhaal, maar waarom is pas vier tot zes procent van de Nederlandse daken voorzien van zonnepanelen? En waar komt het nog altijd heersende scepticisme vandaan met betrekking tot zonne-energie? Als oud-bankier en investment manager is volgens Alex Muhring het belangrijkste dat de onzekerheid wordt benoemd en weggenomen. Dit doet hij met zoncoalitie door vastgoedbeheerders een compleet plaatje voor te leggen en uit te zoeken wat voor elke partij specifiek het beste werkt. Daarnaast is er binnenkort weer een

In zijn boek Geen Paniek! houdt Ben Rogmans een pleidooi voor meer flexibiliteit, waarop hij in dit gesprek met Paul van Liempt verder ingaat. De strekking van zijn verhaal: Ja, banen zullen verdwijnen door robotisering en automatisering, maar daar zullen ook nieuwe banen voor in de plaats komen. Deze banen moeten echter wel door mensen zelf gecreëerd worden en dat vereist dat mensen zich moeten blijven ontwikkelen tijdens hun loopbaan, iets wat om tal van redenen nog te weinig lukt. Rogmans stelt voor een soort loopbaan-APK te ontwikkelen waarbij periodiek wordt gekeken of iemand nog wel op de juiste plek zit, of beter kan doorstromen. In dit gesprek legt hij uit waarom dit soort maatregelen nodig zijn en hoe hij dit voor zich ziet. 

Vorig jaar stapte Geertje Hulzebos als voorzitter uit het LSVb. Naar eigen zeggen bleek haar activistische agenda voor haar bestuursgenoten onhoudbaar en wilde ze tegelijkertijd haar idealen niet afzwakken om haar bestuursfunctie te behouden. In gesprek met Ad Verbrugge vertelt ze dat binnen organen als het LSVb structuren zijn ontstaan waar kritiek alleen tot op zekere hoogte kan worden ingebracht en voor onwelgevallige ideeën geen plaats is. Daar komt bij dat het er volgens Hulzebos niet activistisch genoeg aan toe gaat. Studenten en studentvertegenwoordigers zijn niet meer bereid de straat op te gaan om politieke druk uit te oefenen. Er ontbreekt een gemeenschapsgevoel onder studenten. Dit past binnen een trend van individualisering en commodificatie van het onderwijs, waardoor onderwijs als een individueel afgenomen dienst wordt gezien die zo efficiënt mogelijk moet worden aangeboden en afgestemd moet zijn op waar de markt om vraagt. Wat is er nodig om uitholling van het onderwijs verder tegen te gaan?

Onlangs verscheen het boek Witte Schuld van schrijfster Elma Drayer. In gesprek met Ad Verbrugge vertelt ze over de onderwerpen die ze aansnijdt in haar werk. Een kernbeweging in haar werk is de uit Amerika overgewaaide identiteitspolitiek. Dit gedachtegoed ligt ten grondslag aan allerlei culturele discussies in ons land, zoals die over zwarte piet. Toch blijft het gedachtegoed nog slecht begrepen, zelfs soms door de eigen achterban. Door zich te beroepen op een unieke claim op hun eigen culturele herkomst lijkt zich een nieuw soort essentialisme te ontwaren dat bepaalt wie mag spreken en oordelen over culturen. Zo ontstaan nieuwe tegenstellingen, wat op zijn minst verbazend is omdat het anti-essentialistisch denken van emancipatiebewegingen juist gericht was op het bevrijden van het individu uit zijn of haar culturele context. Nu lijkt het individu er weer in te worden opgesloten. Zien we hier een nieuw soort tribalisme ontstaan?

In gesprek met Paul van Liempt verkent Lex Hoogduin een aantal scenario’s met betrekking op de toekomst van het financieel stelsel zoals we dat kennen. Hoogduin stelt dat het stelsel onhoudbaar dreigt te worden. Wat zijn op dat moment de mogelijkheden en wat is de toekomst voor de financiële economie? Voor zo ver hij weet liggen bestaan er geen blauwdrukken voor een nieuwe financieel systeem, en dat maakt ons kwetsbaar. Die kwetsbaarheid ziet hem overigens niet alleen in de interne dynamiek van het huidige stelsel. Ook China oefent grotere druk uit om de dollar als wereld handelsmunt naar de troon te steken.

Yuri van Geest is veel in China en vertelt er graag over. Volgens hem doen we er goed aan het beeld dat we van China meekrijgen uit het nieuws te nuanceren. “In sommige steden in China zijn mensen veel gelukkiger en zelfverzekerder dan in New York”, zegt hij. Met Paul van Liempt bespreekt hij waarom China ook een voorbeeld voor het Westen kan zijn, bijvoorbeeld als het aankomt op de manier waarop ze innovatie aanpakken. Ook vertelt hij open over zijn spirituele inzichten, die hij heeft gekregen tijdens lange ‘walks’ waarin hij een diepe verbondenheid ervoer  met zijn omgeving en de mensen om hem heen. Ten slotte geeft hij zijn visie op hoe innovatie kan worden aangezwengeld. 

In dit gesprek spreekt Jaap Koelewijn met Alex Dowdalls, managen director en oprichter van AXVECO. Dowdalls is geboren in Schotland maar woont al dertig jaar in Nederland. Hij vertelt uitgebreid over het verschil in werkcultuur: waar in het Verenigd Koninkrijk de hiërarchie veel strikter tot uiting komt staat in Nederland het idee van draagvlak creëeren veel meer centraal. Het beviel hem en hij besloot na lang te hebben gewerkt in de management consultancy om zijn eigen bedrijf te beginnen. Bij AXVECO houdt hij zich onder andere bezig met vernieuwing van bedrijfsmodellen en risico management, volgens hem nog ondergewaardeerd in veel bedrijven en opleidingen. Als ondernemer staat hij nu voor hele andere uitdagingen, zoals het aannemen van juist personeel, iets wat hij nog steeds moeilijk vindt. Met Koelewijn gaat hij er over in gesprek.

Marcel Wanders is industrieel ontwerper en gaat bij Voor de Ommekeer in gesprek met Marlies Dekkers over veranderingen in zijn werkveld, en de invloed die dat heeft op ons dagelijks leven.  Zo bespreken ze onder andere de veranderende rol van design en het denken hierover: Is design tegenwoordig nog steeds zo mannelijk als in de twintigste eeuw, of zien we verschuivingen hierin? Hoe kunnen we design meer vrouwelijk maken? Maar ook: Wat doet de toenemende invloed van computermodellen met het ontwerpproces van de designer? Welke nieuwe vormen van design zien we ontstaan? 

De invloed van kunstmatige intelligentie is overal. Vaak ook op plekken waar we ons er misschien niet altijd van bewust zijn, bijvoorbeeld tijdens een sollicitatie. Tijdens een videointerview kan ons gezicht door algoritmes worden gescand op micro-expressies: zogenaamde gezichtsuitdrukking, te snel voor het menselijk oog om te registreren, die iets zouden weggeven over de werkelijke aard van onze persoonlijkheid. Zo kunnen bedrijven beter achterhalen wie ze in huis halen. Lijkt onschuldig. Is het niet. Tenminste, niet altijd. Hoe eerlijk is het bijvoorbeeld dat mensen niet doorhebben hoe hun beoordeling tot stand komt? En kloppen de theorieën achter de verklaringsmodellen eigenlijk wel? Siri Beerends, cultuursocioloog houdt zich bezig met de impact van dit soort situaties op persoonlijk en maatschappelijk niveau. Met David van Overbeek bespreekt ze hoe niet alleen data-interpretatie subjectief kan zijn, maar ook data-productie al gedreven wordt door een bepaalde kwantitatieve blik op de mens. Wat doet deze kw

Met de opkomst van het ambitieuze China in het Oosten en het afbrokkelen van de vanzelfsprekendheid van het transatlantische bondgenootschap bezint Europa zich op zijn plek in de wereld. Welke rol kan Europa spelen in een wereld die steeds meer door diverse machtsblokken wordt geregeerd in plaats van door één supermacht. In dit gesprek met Paul van Liempt vertelt Erik Dirksen over de manier waarop China op allerlei manieren probeert haar greep op de wereld probeert te versterken: door de aanleg van een nieuwe zijderoute, haar ambitieuze industriebeleid en de directe politieke invloed in toonaangevende technologiebedrijven. Hoe gaat Europa hiermee om? Daarnaast komt ook het klimaatakkoord aan bod: Heeft dit akkoord wel zin als China zich tegelijkertijd onttrekt aan allerlei internationale afspraken over uitstoot? En wat zijn de geopolitieke consequenties?

Bij Voor de Ommekeer volgen we de ontwikkeling van het ondernemerschap van Ronald Kouvelt op de voet. Zijn bedrijf Stucomm wordt getipt als dé nieuwe Tom Tom. Toen Van Liempt vorig jaar met Kouvelt in gesprek ging was hij vol enthousiasme over de toekomst en het groeipotentieel van zijn bedrijf. Onlangs hebben ze zelfs een ondernemersprijs in de wacht gesleept. Hoe gaat het nu met Stucomm en wat zijn de uitdagingen voor de komende tijd? Is Stucomm al winstgevend, of zitten ze nog vol in de uitbreidingsfase? Hoe ziet het veranderen van de onderwijswereld er achter de schermen uit? En natuurlijk: Wat zijn de uitdagingen die komen kijken bij het leiden van een organisatie die steeds groter wordt? Paul van Liempt vraagt het Ronald Kouvelt.

In dit gesprek vertelt oud-partner van Nauta Dulith Monique van Dijken Eeuwijk over het belang van toezicht en de veranderende rol binnen de samenleving. Onlangs verloor de AFM een principiële rechtszaak tegen accountantskantoren EY en PwC. De AFM had de kantoren boetes opgelegd vanwege tekortkomingen in de controles op jaarrekeningen. Ondanks de verloren rechtszaak past het opleggen van de boetes in een trend die al langer gaande is: de AFM is steeds proactiever gaan optreden. Niet iedereen in de sector vindt dit een goede ontwikkeling. De vraag is bijvoorbeeld of de AFM wel de juiste partij is om te normeren, of dat deze taak strikt bij de wetgever zou moeten liggen. Ook: Moet de AFM misschien opgaan in DNB? Paul van Liempt gaat erover met Van Dijken Eeuwijk in gesprek. 

Nederland kent steeds meer zelfstandig ondernemers die gezamenlijk zorgen voor meer innovatie. Deze trend is niet zomaar ontstaan. Jarenlang heeft de overheid zich ingespannen om ondernemerschap makkelijker te maken in de verwachting dat een ondernemende economie Nederland uit de recessie zou trekken. Toch kent Nederland op Adyen na geen echte grote techbedrijven, zoals Facebook of Google, waarmee de vraag rijst of in Nederland minder ambitieuze risico’s genomen worden dan in de Verenigde Staten en waarom dat zo is. Paul van Liempt gaat in gesprek hierover met Erik Stam, hoogleraar strategie, organisatie en ondernemerschap. Samen bespreken ze hoe het gesteld is met het ondernemerschap in Nederland en wat de grote praktische en beleidsmatige uitdagingen zijn.

De periode na de kredietcrisis is voor banken een turbulente tijd geweest. Naast het op orde brengen van de balans is er sprake van een proces van centralisatie en standaardisatie, waar niet altijd onverdeeld enthousiast op wordt gereageerd. Zo worden kantoren gesloten en krijgen hoofdkantoren steeds meer zeggenschap over de dagelijkse gang van zaken. Ook automatisering speelt een belangrijke rol. Bijvoorbeeld in het beoordelen van aanvragen voor leningen, dat steeds vaker gebeurt op basis van geautomatiseerde processen en minder op basis van het oordeel van de bankier. En dat terwijl het groeiend aantal ondernemers juist meer vraagt om maatwerk. Hoe gaat de bank de economie van de toekomst bedienen? Is regelgeving op dit moment te streng? En zijn het MKB en particulieren eigenlijk nog wel interessant genoeg voor banken? Paul van Liempt gaat hierover in gesprek met Chris Buijink.

Eugene Sutorius was er vanaf het begin bij toen de Bildung Academie werd opgericht. Als docent retorica aan de UvA had hij al lang de diep gekoesterde wens samen met studenten vormingsonderwijs op te zetten. Naar zijn idee is er binnen het huidige onderwijssysteem een enorm tekort aan persoonlijke vorming, waarbij het bijvoorbeeld gaat over zaken als meesterschap, welsprekendheid en hoe mens te zijn in de moderne maatschappij. Samen met Ad Verbrugge bespreekt hij bij Voor de Ommekeer de waarde van persoonlijke vorming in het onderwijs, de kracht van welsprekendheid en het belang van het ontwikkelen van morele intuïties. Wat hem betreft beginnen eerder vandaag dan morgen met het uitrollen van Bildungonderwijs: “We lopen straks echt vast als we dit niet in het curriculum krijgen.”

Onlangs publiceerde Boris van der Ham een stuk in de Volkskrant waarin hij betoogt dat Nederlanders erg stiefmoederlijk om gaan met onze Nederlandse taal. Zijn conclusie: Het zou juist goed zijn volop in te zetten in beheersing van het Nederlands, al was het maar omdat er ook veel discussie en onvrede is in de samenleving over onze cultuur. In dit gesprek gaat hij in op zijn betoog en vertelt hij vanuit zijn ervaring binnen de culturele sector over de risico’s van het niet serieus nemen van je eigen taal. “De verankering van de Nederlandse taal in cultuurproducten wordt heel beperkt gehouden, wat geen recht doet aan de diversiteit van het Nederlands.” Dat wij Nederlanders zo instrumenteel omgaan met onze taal komt ook tot uitdrukking in de televisiewereld: “Nederland is bijvoorbeeld heel goed in het maken van documentaires en praatprogramma’s.” Echter, om een verhaal over je cultuur te kunnen articuleren moet je een heel ander register van taal en spraak inzetten, iets waar Nederland toch minder in uitblinkt

De problemen op de huizenmarkt zijn bekend: starters en mensen met middeninkomens kunnen niet gemakkelijk een huis financieren dat voldoet aan al hun wensen. Dit is niet alleen een individueel probleem. Bepaalde fiscale en politieke maatregelen hebben er voor gezorgd dat er ongelijkheden zijn ontstaan op de woningmarkt. Een bekend voorbeeld is de jubelton, die de kloof tussen rijk en arm vergroot. Tom van der Lubbe, medeoprichter van hypotheekadviseur Viisi, laat in dit gesprek zijn licht schijnen op een aantal weeffouten die in het financiële stelsel zijn geslopen. Deze weeffouten kunnen verregaande gevolgen hebben: niet alleen zorgt het voor ongelijkheid, maar ook de stabiliteit van de financiële sector komt het niet ten goede. Met het boek De onzichtbare hand van historicus Bas van Bavel in het achterhoofd pleit hij voor een herbezinning op de richting die het karakter van financiële markten nu nemen. Van Bavel laat in zijn werk bijvoorbeeld zien dat markten zich ontwikkelen en ook uitsluiting kunnen veroo

Van veel dingen is bekend dat een te veel ervan ook schadelijke gevolgen kan hebben, maar zoiets kan toch niet gelden voor democratie? Wie wil nu niet meer inspraak of politici die beter luisteren naar wat de achterban wil? Toch betoogt Van Oenen in zijn boek Overspannen Democratie dat wat we redelijkerwijs kunnen verwachten van onze democratie al sinds enige tijd zo goed als gerealiseerd is, en dat meer democratie misschien zelfs meer kwaad dan goed kan doen. In dit gesprek biedt hij een ander perspectief op politieke ideeën zoals het gekozen burgemeesterschap of directe democratie door referenda. Aan de hand van een kleine geschiedenis van de moderne democratie bespreekt hij met David van Overbeek hoe we in een spagaat zijn terecht gekomen, waarbij burgers aan de ene kant meer van de overheid zijn gaan verwachten en aan de andere kant juist meer zelf willen doen. Herkenbaar in onze tijd is hoe de overheid ons aanmoedigt om zelf mee te doen, maar dat de burger dat niet altijd kan opbrengen. Ook gaat van Oene

Over zijn jeugd weet Jan van den Maagdenberg zich nog te herinneren dat hij altijd het knapste en populairste jongetje van de klas volgde. “Ik dacht: als ik nu hem maar volg dan kan ik niets verkeerd doen”, zo vertelt hij openhartig. “Eigenlijk ligt daar een onzekerheid onder, die komt uit een onveilig jeugd.” Ook in zijn volwassen leven speelde dat nog lang mee en hij heeft aantal tegenslagen moeten overwinnen voordat hij uiteindelijk bij Manpower Group terecht kwam. Daar werd hij onder andere voorzitter van de OR en ervaart hij aan den lijve hoe macht werkt als hij wordt gepaaid. Na Manpower Group besluit Van den Maagdenberg om met zijn vrouw een yogacentrum op te richten in Frankrijk. Over zijn tumultueuze leven vertelt hij in dit gesprek met Jaap Koelewijn.

De ambitie van iedere start-up is om door een succesvolle scale-up uit te groeien tot een grotere organisatie. Toch blijft dit voor veel ondernemers tot op heden een droom: uit onderzoek blijkt dat het merendeel de fase van start-up niet weet te overstijgen. Wat hier een verschil zou kunnen maken is goed personeelsbeleid, iets dat volgens Wendy van Ierschot, oprichter van VIE People, nog vaak onderbelicht blijft. Ze stelt dat HR vaak een slechte naam heeft binnen bedrijven en dat er nogal eens op wordt neergekeken. “Onterecht,” stelt ze, “maar het vereist wel dat HR-medewerkers hun rol goed kunnen oppakken.” Hoe ziet deze ideale rol voor personeelszaken eruit? En hoe werkt dit in de snel veranderende omgevingen van start-ups? Paul van Liempt voelt haar aan de tand.